GNU/Linux - Ubuntu ve diğer distrolar ile ilgili birçok şey

Ubuntu update “packagekitd” hatası

Ubuntu 20.04 kullanmadan önce arada bir /var/lib/apt/lists/lock kitlenemiyor hatası alırken, Ubuntu 20.04 ile birlikte çoğu zaman bu hatayı alır oldum. Tabii bunun sebebi ise packagekitd isimli uygulamanın bilgisayar açılır açılmaz güncelleme sorgusunu yapması ve bu işlem bitmeden benim de terminalde güncelleme talebinde bulunmam idi. Aynı anda aynı iş için iki talep olmasından dolayı çakışma oluyor ve böyle bir hata ile karşılaşılıyor. Süreç bittiğinde “update” komutunu çalıştırmış olsam bu sorun olmayacaktı. Öncelikle hata çıktısını görelim:

salih@altuntas:~$ sudo apt update 
Paket listeleri okunuyor... Bitti
E: Could not get lock /var/lib/apt/lists/lock. It is held by process 1161 (packagekitd)
N: Be aware that removing the lock file is not a solution and may break your system.
E: /var/lib/apt/lists/ dizini kilitlenemiyor

Bu hata mesajından kurtulmak içi ise süreci durdurmak yeterli. systemctl stop packegekit komutu ile süreç sonlandırılabilir.

salih@altuntas:~$ systemctl stop packagekit

Ardından süreç pasif hale getirilir.

salih@altuntas:~$ systemctl disable packagekit

Bu 2 komutu kullandıktan sonra rahat bir şekilde terminal ekranından güncelleme yapılabilir olacaktır.

salih@altuntas:~$ sudo apt update 
İndir: 1 http://tr.archive.ubuntu.com/ubuntu focal InRelease [265 kB]
Aynı:  2 http://ppa.launchpad.net/papirus/papirus/ubuntu focal InRelease                                    
Aynı:  3 http://tr.archive.ubuntu.com/ubuntu focal-updates InRelease                                        
Aynı:  4 http://tr.archive.ubuntu.com/ubuntu focal-backports InRelease
Aynı:  5 http://tr.archive.ubuntu.com/ubuntu focal-proposed InRelease
Aynı:  6 http://security.ubuntu.com/ubuntu focal-security InRelease
1 sn.'de 265 kB alındı (310 kB/s)
Paket listeleri okunuyor... Bitti
Bağımlılık ağacı oluşturuluyor       
Durum bilgisi okunuyor... Bitti      
11 paket yükseltilebilir. Bu paketleri görmek için 'apt list --upgradable' komutunu çalıştırın.

Ubuntu 20.04 LTS inceleme

23 Nisan 2020’de LTS sürümü yayımlanan Ubuntu 20.04’ten herkese merhaba. Daha önce Beta sürümünü denediğim Ubuntu 20.04 dağıtımının LTS sürümü çıkınca, 19.10 sürümünden yükseltme yapmak yerine sıfırdan kurulum yaptım. Bundan dolayı birçok kurulumu sıfırdan yapmam gerekecek. Böylece, ufakta olsa Ubuntu dünyasına giriş yapanlar için neler yapılması gerektiği ile ilgili küçük bir kılavuz ortaya çıkacak.

Öncelikle arayüze ve bazı özelliklere bakalım, sonrasında ise neler yapabileceğimize göz atalım.

Ubuntu 20.04 arayüzü, ön tanımlı (default) olarak GNOME masaüstü ortamı ile geliyor. Açıkçası zaman zaman hantallıkları can sıksa da, masaüstü ortamı olarak en sevdiğim ortamın GNOME olduğunu bahsetmeden geçemeyeceğim.

Daha önce GNOME kullananlar tasarıma aşinadır zaten. Ama yine de ara yüzden birkaç görüntü paylaşacağım.

Masaüstü görünümü:

Uygulamalar menüsü:

GNOME’da artık uygulamalar için özel klasörler oluşturulabiliyor. Uygulamaları birbirinin üzerine sürükle-bırak yaparak klasör haline gelmesi sağlanabiliyor ve klasörlere isim verilebiliyor. (GNOME 3.34 ve üzeri sürümlerde bu özellik var. Ubuntu 20.04’te GNOME 3.36 sürümü olduğu bu özelliği de kullanabiliyoruz.)

Gözüme çarpan diğer değişiklik ise Görünüm ile ilgili ayarlar oldu. Artık koyu tema da ekstra tema indirmeye gerek kalmadan kullanılabiliyor.

Dosya görünümü:

Etkinlikler görünümü:

Ubuntu Software : 20.04 Beta sürümünde Snap Store isimli harici bir uygulama vardı ama LTS sürümünde bunu kaldırmışlar. Ubuntu Software ise hem Ubuntu paketlerini hemde Snap paketlerini kapsıyor. Uçbirime (terminal) gerek kalmadan birçok uygulamayı Ubuntu Software üzerinden tıklayarak kurmak mümkün.

Ubuntu kurulum sonrası bazı öneriler

Arayüze biraz baktık şimdi de birkaç özelleştirmelere bakalım. Önereceğim uygulamalar sık kullandığım ama sizin de kullanabileceğinizi düşündüğüm uygulamalardır. Uygulama kullanımı nihayetinde herkesin kendi ilgi alanına göre değişecektir.

GNOME Tweaks (İnce Ayar)

Olmazsa olmaz uygulamalardan birisi kesinlikle GNOME Tweaks. Görünüm ile ilgili birçok ayar bu uygulama ile yapılabilir. İkon setinden tutunda, pencere özelleştirmelerine, yazı fontlarına kadar çeşit çeşit düzenlemeler yapılabilmekte. Bu ayarlar için ayrıca bir yazı daha yazacağım.

Kurulum için;

sudo apt install gnome-tweaks

Peek

Ekran kaydedicisi olan bu uygulama ile, belirlediğiniz bir alanın GIF, WEBM, APNG, MP4 formatında kaydını yapabilirsiniz. Blogumda kullandığım tüm GIF içerikleri bu uygulama ile kaydettim.

sudo apt install peek

Simple Screen Recorder

Adından da anlaşılacağı üzere ekran kaydedicisi. Bu uygulamada MP4, MKV gibi formatlarda yüksek ses ve görüntü kalitesinde ekran videosu kaydetmek mümkün. Gördüğüm kadarıyla alanında en çok tercih uygulamalardan bir tanesi.

sudo apt install simplescreenrecorder

Opera Browser

Dahili VPN ve reklam engelleme gibi birçok özelliği bulunan, açıkçası çok sevdiğim bir tarayıcı. Bence bu tarayıcıya bir şans verin.

sudo snap install opera

Spotify

Artık neredeyse herkeste bulunan müzik uygulaması. Hesabınız var ve masaüstünde kullanmak istiyorsanız:

sudo snap install spotify

Aslında çok fazla uygulama var ama şimdilik önerebileceğim uygulamalar bu kadar.

Ubuntu Cisco Packet Tracer Kurulumu

Cisco Packet Tracer 7.2 sürümünü Ubuntu işletim sistemli bilgisayara yükleme işlemini adım adım göreceğiz. Her ne kadar kurulum işlemi Ubuntu üzerinde yapılsa da, diğer GNU/Linux dağıtımlarında da aynı şekilde kurulum yapılmaktadır.

Uygulamanın son sürümünü netacad.com sitesinden indirebilirsiniz ya da benim yüklediğim kaynaktan üye olmaya gerek kalmadan indirebilirsiniz. (Cisco Packet Tracer 7.2 64 bit Linux için indir )

Uygulama sadece 64 bit sistemlerde çalışmaktadır.

Cisco Packet Tracer 7.2 sürümünde, bende ne İngilizce ne de Türkçe klavyede i harfi çalışmadı ve çözümünü bulamadım. Kullandığım dağıtım : Ubuntu 18.04

i harfinin çalışmaması ile ilgili bulabildiğim tek çözüm sistem dilini İngilizce yapmak oldu. Sistem dili Türkçe iken maalesef “i” harfi çalışmıyor.

Dosyayı indirdikten sonra, dosyanın bulunduğu dizinde Uç Birim (Terminal) açarak kuruluma başlayacağız. Ben indirdiğim dosyayı masa üstüne kaydettim. Bu yüzden terminal ekranında önce cd Masaüstü/ komutu ile masaüstü dizinine gideceğim, sonra ls komutu ile dizinde bulunan dosyaları listeleyeceğim.

Görüldüğü üzere dosya sıkıştırılmış dosya formatında. Önce sıkıştırılmış dosyanın içindekileri çıkartacağım ve bir dizin oluşturacağım. Komut: mkdir packettracer

Ardından sıkıştırılmış dosyayı dizine çıkartacağım.Komut :

tar -xvzf PacketTracer7.2forLinux64bit.tar.gz -C packettracer/

Dosyaları dizine çıkarttıktan sonra cd komutu ile dizin içerisine gireceğiz. Ardından ./install komutu ile kuruluma başlayacağız. Bu aşamada kullanım EULA kullanım şartları ile ilgili şeyler çıkacak. İlk etapta Enter tuşu ile onay verdikten sonra boşluk tuşuna basarak hızlı bir şekilde kullanım şartlarını geçeceğiz. (her seferinde Enter tuşuna basılırsa tek satır ilerleme olur.)

Daha sonra kullanım koşullarının kabulü ve root yetkisinin verilmesi için gerekli işlemleri yapacağız.

Bu işlemler bittikten sonra ekranda “Cisco Packet Tracer 7.2 installed successfully” yazısını gördüysek kurulum tamamlanmış demektir.

Artık Cisco Packet Tracer kullanıma hazır. Terminalde packettracer yazıp entera bastığımızda program çalışacaktır fakat çoğu zaman kütüphanelerde eksik dosyalar olabiliyor ve program açılmıyor. Bunun için öncelikle kütüphanede eksik dosya var mı yok mu ona bakacağız. Kurulum işlemi /opt/pt/bin/ dizininde olduğu için bu dizine gidecek ve sonra ./PacketTracer7 komutu ile programı çalıştıracağız. Herhangi bir hata mesajı alınmadıysa sorunsuz bir şekilde program çalışacak demektir.

Görüldüğü üzere bende libpng12.so.0 adında bir dosya eksik çıktı ki genelde de bu dosya eksik çıkıyor. Dosya ismini Google’da aratıp bulabilirsiniz ve indirebilirsiniz (Debian/Ubuntu kullananlar için amme hizmeti 🙂 libpng12-0.deb )

Şimdi tekrar terminalde ./PacketTracer7 komutunu çalıştıracağım ve sorun olup olmadığını test edeceğim.

Görüldüğü üzere herhangi bir problem olmadı ve program açıldı. Açılan ekranda ister misafir kullanıcı olarak ister kayıtlı kullanıcı olarak giriş yapılabilir. Bundan sonraki süreçte terminalden packettracer yazarak program çalıştırılabilir.

https://www.youtube.com/watch?v=VlLeYLLBkrI

Ubuntu 18.04 localhost kurulumu

Bir önceki Ubuntu localhost kurulumu yazısında Ubuntu 17.10 sürümünü kullanıyordum ve o günden bugüne hem Ubuntu sürüm güncellemesi yaptı hem de PHP ve MySQL. Sürüm güncellemelerinden sonra Ubuntu localhost kurulumu ile ilgili farklılıklar oluştu. Kuruluma sıfırdan başlayalım. Yapılan işlemler terminalden (uç birim) yapılacaktır.

Ubuntu Apache kurulumu

sudo apt install apache2 komutuyla apache kurulumunu yapıyoruz.

Kurulum tamamlandıktan sonra tarayıcımızdan http://localhost adresine giderek sunucunun kurulup kurulmadığını görebiliriz.

Ubuntu MySQL kurulumu

sudo apt install mysql-server komutuyla kurulum işlemi başlatılacak. Daha önceki sürümlerde MySQL için kullanıcı adı ve şifre oluşturma ekranı geliyordu fakat bu sefer bunları oluşturmadan direkt kurulum yapılacak.

Ubuntu PHPMyAdmin kurulumu

sudo apt-get install phpmyadmin php-mbstring php-gettext -y komutuyla kurulum işlemini başlatıyoruz.

Devamında hangi web sunucusu için yapılandırma yapılması istenildiği sorulacak ve Apache 2’yi seçeceğiz.

Ardından konfigürasyon ile ilgili soru ekranı gelecek ve “evet” yazıp devam edeceğiz. Son olarak SQL bağlantısı için parola isteyecek ve bunu da yapıp kurulumu tamamlayacağız. (localde çalıştığı için güçlü parola vermeye gerek yok düşünüyorum. Parolayı 123456 yapıp geçtim. )

phpmyadmin kullanıcısına MySQL’den ayrıcalık vereceğim ve tüm işlemler bitmiş olacak.

Sırasıyla kullanacağımız komutlar:

sudo mysql

grant all privileges on *.* to 'phpmyadmin'@'localhost' ;

flush privileges ;

exit

Artık http://localhost/phpmyadmin adresinden kullanıcı adı ve parolayı girerek PHPMyAdmin sayfasına giriş yapabilirim.

NOT : PHPMyAdmin’e giriş için phpmyadmin kullanıcı adı değilde başka bir kullanıcı adı tanımlamak için şunlar yapılmalıdır; (ben kullanıcı adı salih olan ve parolası 123456 olan bir kullanıcı ekleyeceğim.)

sudo mysql

create user salih on *.* by identified ‘123456’ ;

grant all privileges on *.* to ‘salih’@’localhost’ ;

flush privileges ;

exit

Ubuntu Photoshop CS6 Kurulumu

GNU/Linux dağıtımı olan Ubuntu‘da Adobe Photoshop CS6 kurulumunu yapacağız. Kurulumu her ne kadar Ubuntu üzerinde yapmış olsam da tüm GNU/Linux dağıtımlarında aynı yöntem ile kurulum yapılabilir.

Kurulum işlemini PlayonLinux programı sayesinde çok kolay bir şekilde yapacağız.

Terminali açıp öncelikle paketleri güncelliyoruz.

sudo apt update

Ardından Play on Linux programını yüklüyoruz.

sudo apt install playonlinux

Kurulum tamamlandıktan sonra programı açıyoruz.

Uygulama kur alanına tıklıyoruz ve karşımıza aşağıdaki gibi kategoriler geliyor.

Bu kategorilerden Grafik alanını seçiyoruz ve karşımıza kurulabilecek olan grafik programları listeleniyor. Buradan Adobe Photoshop CS6 seçiyoruz.

Bundan sonraki kısımlarda programın kurulum dosyasını isteyecek ve kurulum dosyasını seçtikten sonra Windows’tan alışkın olduğumuz gibi ileri>ileri yaparak programı kuracağız. Programın kurulum dosyasını aşağıdaki linkten indirebilirsiniz.

> Adobe Photoshop CS6 indir

Ayrıca aşağıdaki videodan da kurulum aşamalarını daha detaylı görebilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=QP3n8w5cW9U

Ubuntu Localhost WordPress kurulumu

WordPress bloğu olanlar bilir; blog üzerinde canlı kanlı değişiklik yapmanın araba ile saatte 250 km hız yapmak gibi bir şey olduğunu. Yanlış yapmadığınız sürece sıkıntı yoktur ama yanlış yaptığınız zaman saatte 250 km hızla duvara çarpmış gibi etkiler yapabilir. Şahsen blog üzerinde çok fazla değişiklik yaptığım için ve bunu lokalde değil de uzak sunucuda yaptığım için çok sıkıntılar çektim.

Ama artık sıkıntı çekmek yok! (Yerel seçimde oylarınızı beklerim) Localhosta WordPress kurulumu yapacak ve bu dertten kurtulacağız. Tabii önce localhost kurulumu yapmış olmak gerek. Eğer kurulu değilse Ubuntu Localhost kurulumu yazısına bakarak kurulumu yapabilirsiniz.

Öncelikle WordPress kurulumu dosyasını indiriyoruz ve sıkıştırılmış dosyayı çıkartıyoruz. (indirme bağlantısı : wordpress resmi site )

Zip dosyasından çıkan wordpress isimli klasörü /var/www/html dizini içerisine atacağız. Muhtemelen dizin erişim yetkisini düzenlenmemiştir. Bundan dolayı dosya aktarımı için sürekli SUDO işlemini yapmamak için ilgili dizine erişim yetkilerini düzenleyeceğiz. Dizinde okuma, yazma ve çalıştırma yetkisini vermek için CHMOD 777 yapacağız.

sudo chmod 777 /var/www/ -R

Yukarıdaki komut ile dosya izinlerini edinmiş olduk. Böylece rahatlıkla kurulum ve sonrasında çalıştırma işlemlerini yapabileceğiz.

Wordress kurulumu yapabilmek için öncelikle bir veritabanı oluşturmak gerekecek. http://localhost/phmyadmin sayfasından giriş yapıp gerekli işlemleri yapacağız. Daha önce oluşturmuş olduğumuz kullanıcı adı ve şifreyi girerek giriş yapıyoruz.

Giriş yaptıktan sonra sayfanın sol kısmında bulunan yeni linkine tıklayarak yeni veritabanı oluşturacağız.

Ben wp_123 adında bir veritabanı oluşturdum.

Evet şimdi WordPress kurulumuna başlayabiliriz.

Taracıdan http://localhost/wordpress adresine gidiyoruz. Karşımıza aşağıdaki gibi bir sayfa açılacak. Başlayalım butonuna tıklayarak ilerliyoruz.

Ardından aşağıdaki gibi bir sayfa oluşacak ve bu sayfada gerekli alanları dolduracağız ve “gönder” butonuna tıklayacağız.

Daha sonra config sayası gelecek burada “kurulumu çalıştır” butonuna tıklayarak bir sonraki adıma geçeceğiz.

Geldik son adıma. Bu sayfada WordPress giriş bilgilerini dolduruyoruz. Localhostta çalıştığımız için kullanıcı adı ve şifrenin basit olmasında fayda var.

“WordPress’i kur” butonuna tıkladıktan sonra kurulum tamamlanacaktır. Giriş yapmak için http://localhost/wordpress/wp-admin adresinin kullanabilirsiniz.

Ubuntu LAMP (Apache, MySQL, PHP) Kurulumu

Malum, her dosyamızı web sunucularına bağlanarak, online olarak test etme imkanımız yok. Olsa da, deneyeceğimiz şeyler online olarak herkes tarafından görüleceği için pek hoş olmaz. Hadi bunu da geçtim, yapılan hatalardan sonra geri dönüşü zor olan yollara girebiliriz. Şahsen, sırf bloğun temasını değiştirmek yüzünden bile defalarca sil baştan başladığım oldu. Bu yüzden böyle aksiyonlara girmeye hiç gerek yok 🙂

Localhost nedir, ne işimize yarar?

Localhost, bilgisayara yüklenen yazılımlar sayesinde bilgisayarın sunucu olarak işlem yapabilmesidir. Normal bir bilgisayarda PHP dosyalarını çalıştıramaz ve veri tabanında işlemler yapamayız. Localhost kurulumu sayesinde bilgisayarımız sunucu özelliği kazanacak ve PHP, MySQL gibi dosyaları çalıştırabilceğiz.

Tarayıcımızda http://localhost yazarak ya da http://127.0.0.1 adresinden localhosta erişebiliriz.

Görüldüğü üzere herhangi bir kurulum olmadığı için tarayıcımızda boş sayfa ile karşılaştık.

Ubuntu Localhost kurulumu

Şimdi gelelim Ubuntu’da Localhost kurulumuna; işlemlerimizi terminalden (uç birim) yapacağız.

Öncelikle depolarımızı güncelliyoruz. Kullanacağımız komut:

sudo apt update

Ubuntu Apache Web Server (Sunucu) Kurulumu

Depolarımızı güncelledikten sonra kuruluma başlayabiliriz. Öncelikle Apache kurulumu yapacağız. Bu işlem sayesinde bilgisayarımız sunucu özelliği kazanmış olacak.

Kullanılacak komut:

sudo apt install apache2

Komutu yazıktan sonra parolamızı giriyoruz ve işleme devam ediyoruz. Kurulum yaparken dosyaların indirilmesi için E/H sorusu gelecek, E yazıp ENTER’e basıp devam ediyoruz.

Kurulum tamamlandıktan sonra sunucumuz hazır demektir. Bu adımda kimsenin bir problem ile karşılaşmayacğını düşünüyorum. Sunucumuz hazır olduğuna göre, tarayacımızın arama barına http://localhost ya da http://127.0.0.1 yazarak sunucumuzun kurulduğunu görebiliriz.

Ubuntu PHP ve MySQL kurulumu

Sunucu kurulumu yapıldıktan sonra sıra geldi bu sunucu üzerinde koşturacağımız atlara; pardon yazılımlara.

PHP kurulumunu şu komutlar yapacağız.

sudo apt install php

komutuyla PHP kurulumu yapılacaktır. Bu komut ile PHP’nin en son sürümü yüklenecektir. Eğer son sürüm değil de eski sürümler ile çalışmak istiyorsanız PHP sürüm numarasını girmeniz gerecektir. (Örneğin : sudo apt install php5 )

PHP’nin son sürümü PHP7.1 yüklendi.

Şimdi PHP-MySQL kurulumu yapacağız. Kurulumda yine güncel dosyaları istediğim için şu aşağıdaki komutu kullanacağım. Belirli bir sürümü isteyenler yine sürüm koduyla beraber indirme yapabilirler. (Örneğin : sudo apt install php5-mysql )

sudo apt install php-mysql

Ardından MySQL server kurulumu yapacağız. Bu kurulumda dikkat edilmesi gereken noktalar var. Önce aşağıdaki komut ile kuruluma başlayacağız.

sudo apt install mysql-server

Yüklemeler tamamladıktan sonra aşağıdaki gibi bir görüntü ile karşılaşacağız. MySQL’de kullanılacak “root” parolasının girilmesi istenecek. Akılda kalıcı olması açısından basit parola seçilmesinde fayda var. Çünkü bu parolayı ileride PHPMyAdmin kurulumu yaparken kullanacağız.Bu arada seçenekler değiştirmek için TAB tuşuna basacağız ve ENTER tuşu ile de onay vereceğiz.

Artık PHP ve MySQL kurulumu tamamlandı. Sunucu üzerinde yeni yazılımlar eklediğimiz için ve bu yazılımların sorunsuz çalışır hale gelmesi için sunucuyu yeniden başlatacağız.

sudo /etc/init.d/apache2 restart

Kurulum tamamlandığına göre PHP dosyalarının çalışıp çalışmadığına göz atabilir. Eğer elinizde halihazırda PHP dosyası var ise, bu dosyayı /var/www/html/ dizin içerisine atıp tarayıcıdan http://localhost/dosyaadi.php adresinden kontrol edebilirsiniz. Eğer yok ise bundan sonraki adımları takip ederek PHP’nin çalışıp çalışmadığını kontrol edebilirsiniz.

Öncelikle aşağıdaki kodu kullanarak bir deneme sayfası oluşturacağız.

sudo nano /var/www/html/deneme.php

Ardından aşağıdaki gibi bir PHP kodu yazacağız ve ardından CTRL ve X tuşlarına basıp yaptığımız işlemin kaydedilmesi E harfine basıp kaydedeceğiz.

Şimdide PHP’nin çalışıp çalışmadığını kontrol edeceğiz. PHP dosyamıza deneme.php adını verdiğimiz için tarayıcıda http://localhost/deneme.php yazacağız.

Aşağıdaki gibi bir sayfa ile karşılaştıysak sıkıntı yok demektir.

Ubuntu phpMyAdmin Kurulumu

Apache Server kurulumu yapıldı, PHP kurulumu yapıldı, MySQL Server kurulumu yapıldı ve geriye kaldı phpMyAdmin kurulumu. phpMyAdmin kurulumu yaparak veri tabanı oluşturabiliyor ve yönetebiliyor olacağız. Aşağıdaki komut ile kuruluma başlayacağız.

sudo apt install phpmyadmin

Komutu girip indirme işlemi başladıktan sonra aşağıdaki gibi bir ekran ile karşılaşacağız. Apache server kurulumu yaptığımız için apache seçeneğini seçip onaylayacağız.

Ardından config sayfası gelecek ve buna da Evet deyip bir sonraki aşamaya geçeceğiz.

Şimdi de phpMyAdmin ve MySQL sunucusunun eşleşebilmesi için parola gireceğiz. Dikkat edilmesi gereken nokta ise şu; MySQL server kurulumu yaparken oluşturulan parolayı burada kullanacağız. Yanlış parola girerseniz çalışmayacaktır.

Son olarak phpMyAdmin’ini localhostta çalışabilmesi isin aşağıdaki kod ile linkleme yapacağız.

sudo ln -sf /usr/share/phpmyadmin /var/www/html/phpmyadmin

Bu işlemden sonra phpMyAdmin’in çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için tarayıcımızda http:///localhost/phpmyadmin/ adresine gideceğiz.

Bu noktada da sıkıntı yaşamadıysa artık rahat rahat localhostta PHP dosyalarını çalıştırabilecek ve veri tabanları oluşturabileceğiz demektir.

Fedora 29 İncelemesi ve Fedora’ya genel bakış

2018’in sonlarına gelirken Fedora 29. sürümünü çıkarttı. Daha önceden Fedora 28’i kullanmış ve çok fazla hata mesajı aldığım için fazla dayanamayıp başka dağıtıma geçmiştim. Genel olarak Fedora’nın hafif ve kararlı olduğu dile getirilir. Lakin bugüne kadar ben bir türlü ne istediğim kararlılığı ne de hafifliği bulabildim.

Görsellik

Fedora 29 ön tanımlı masaüstü ortamı olarak GNOME ile geliyor. Açıkçası GNOME masaüstü ortamını ben çok seviyorum. Görüntü olarak göze hoş geliyor. Yalnız son güncellemeleri ile kiminin sevebileceği kiminin ise sevmeyeceği bir işe imza attılar. Sade bir masaüstü için, masaüstüne hiçbir şey konulamaz hale getirdiler. Önceden masaüstünü hoyratça kullanabilirken şimdilerde sadece arka plan resmini değiştirebilir durumda. Bence bu opsiyonel olmalıydı.

Sistem Kaynak Kullanımı

Sistem saf haliyle 1.6 GB bellek kullanıyordu. Zaten GNOME’de görsellik ön planda olduğu için bence kabul edilebilir bir kaynak kullanımına sahip. Ama düşük belleğe sahip bilgisayarlarda uygulama sayısı arttıkça bu kullanım sorun olabilir.

Uygulama kurulumu ve çeşitliliği

Sistem içerisinde gömülü olarak GNOME Yazılımlar uygulaması ile geliyor. Bunun haricinde SNAP ve FLATPAK paketleri de kurularak uygulama arşivi genişletilebiliyor. Ayrıca .rpm uzantılı dosyalar herhangi bir derlemeye ihtiyaç duymadan kurulabiliyor.

DNF paket sistemi kullanımı

Benim gibi Ubuntu ve Debian tabanlı dağıtımları kullanmış olanlar terminalde biraz bocalayabilirler. Eller hemen apt-get yazmaya gidiyor. Bu alışkanlığı biraz değişecek çünkü, Fedora DNF paket sistemini kullanıyor ve komut olarak DNF kullanmak gerekecek. Temel komutlarda birçok şey aynı olduğu için sorun değil. Sadece birkaç değişikliği uygulamak gerekecek.

Bu arada terminalde dnf help yazarak kullanılabilecek komutlar görüntülenebilir ki bu da zaten çok yardımcı oluyor.

help komutunun çıktısı baya uzun. Ama kısaca ana komutlar ve açıklamaları şu şekilde:

autoremove : aslen bağımlılık olarak yüklenen artık gereksinim duyulmayan tüm paketleri kaldır
check :  packagedb içindeki sorunları denetle
check-update : uygun paket yükseltmeleri için denetle
clean : önbellekteki veriyi kaldır
deplist : List package's dependencies and what packages provide them
distro-sync : yüklenen paketleri uygun olan en son sürüme eşzamanla
downgrade : bir paketi eski sürüme döndür
group : küme bilgisini göster ya da kullan
help : yardımcı olan kullanım iletisi göster
history : işlem geçmişini göster ya da kullan
info : bir paket ya da paketler kümesiyle ilgili ayrıntıları göster
install : sisteminize bir paket ya da paketler kurun
list : bir paket ya da paketler kümesini listele
makecache : üstveri önbelleği oluştur
mark : yüklenen paketleri kullanıcı tarafından yüklendi olarak imle ya da imini kaldır
module : Interact with Modules.
provides : verilen değerdekini hangi paketin sağladığını bul
reinstall : paketi yeniden yükle
remove : sisteminizden paket ya da paketler silin
repolist : yapılandırılmış yazılım depolarını göster
repoquery : anahtar kelimeyle eşleşen paketler için ara
repository-packages : run commands on top of all packages in given repository
search : verilen dizgedeki için paket ayrıntılarını ara
shell : etkileşimli DNF kabuğu çalıştır
swap run : an interactive dnf mod for remove and install one spec
updateinfo : paketlerle ilgili önerileri göster
upgrade : sisteminizdeki bir paketi ya da paketleri yükseltin
upgrade-minimal : upgrade, but only 'newest' package match which fixes a problem that affects your system

Komut kullanımına basit bir örnek vermek gerekirse sistem güncellemesi için şu komut kullanılacaktır : sudo dnf distro-sync

Karşılaştığım sorunlar

Karşılaştığım iki sorun bu dağıtımı kullanmamdan vazgeçmemi sağladı. Dağıtım içinde dahili olarak gelen Yazılımlar uygulaması haricinde başka paketler kullanılarak kurulan uygulamalarla problemler yaşadım.

1. sorun : Kurulan uygulama ya da eklenti uygulama menüsünde görünmüyordu. Çalıştırmak için terminalden uygulamayı çağırmak ya da bilgisayarı yeniden başlatmak gerekiyordu.

2. sorun : Uygulamaları rıhtıma ekleyip çalıştırdığımda, uygulamanın mevcut pencere yerine yeni pencere açması idi. Bu benim için büyük problem teşkil etti. Çünkü birçok uygulamayı aynı anda çalıştırdığım zaman kullanacağım pencere sayısının 2 katı kadar gereksiz pencere açılmış olacaktı. Aşağıdaki görüntü sanırım ne demek istediği daha iyi şekilde açıklar.

Yaşadığım bu iki problem dolayı tekrar Ubuntu’ya döndüm. Gerçi bu problemler sadece GNOME’ye özgü olabilir. Diğer masaüstü ortamlarında olmayabilir. Diğer masaüstü ortamları ise sayfasından indirebilir durumda. Diğer ortamları denemek ve görmek lazım ama GNOME için durum bu şekilde.